blog

De familiebank

Hoge rente
 
Als ouders hun kinderen willen helpen met een lening om een woning te kopen, wordt vaak een zo hoog mogelijke rente afgesproken. Het kind kan deze rente in box 1 aftrekken en bij de ouder is deze rente niet integraal belastbaar. De vordering valt immers in box 3 en daarom wordt het rendement op deze vordering op een fictief percentage gesteld.
 
Om de kinderen zoveel mogelijk te helpen schenken de ouders de rente geheel of gedeeltelijk terug.
 
De bomen groeien niet tot aan de hemel
 
In een uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 4 september 2018, nummer AWB-18_2578 (ECLI:NL:RBDHA:2018:10443) stelden vader en zoon in het jaar 2015 de rente voor 15 jaar op 9%.
Het ging om een annuïteitenlening met een looptijd van 30 jaar en een geleend bedrag van € 275.000.Er was geen zekerheid gesteld.
De rechtbank overwoog dat een rentepercentage in de bandbreedte van rond de 3% gangbaar was voor een lening met een zekerheidsstelling en een rentevaste periode van 15 jaar. Uitgaande van deze bandbreedte, wijkt een rentepercentage van 9% daar aanzienlijk van af. Het ontbreken van zekerheid rechtvaardigt echter in het algemeen een hoger rentepercentage, omdat door de geldverstrekker een hoger risico wordt gelopen.
Vader en zoon konden echter niet goed uitleggen waarom in dit geval sprake was van een substantieel risico dat de zoon zijn betalingsverplichtingen niet zou kunnen nakomen. De rechtbank ging er daarom vanuit dat het extreem hoge rentepercentage te maken had met de familierelatie. Ik heb de indruk dat vader en zoon de rente met een natte vinger op een lekker hoog percentage hadden gesteld en zich niet realiseerden dat je dit wel moet onderbouwen.
 
Nu de rente voor een periode van 15 jaar was vastgezet, kon volgens de rechtbank ter bepaling van een gebruikelijk rentepercentage worden aangesloten bij rentepercentages voor een hypothecaire lening met zekerheid en een rentevaste periode van 15 jaar. De inspecteur had stukken overlegd waaruit kon worden afgeleid dat de gemiddelde hypotheekrente in het jaar 2015 ongeveer 3% bedroeg voor een looptijd van 15 jaar. Rekening houdend met het feit dat de geldlening niet door zekerheid was gedekt, ging de inspecteur bij het opleggen van de aanslag  uit van een rentepercentage van 4,5%.
En dit vond de rechtbank redelijk.
Het verschil met de werkelijk berekende rente werd als schenking van de zoon aan de vader aangemerkt.
 
Natte vinger
 
Uit deze uitspraak blijkt dat je de rente over een lening tussen familieleden of gelieerde partijen als een B.V. en zijn dga, niet zomaar met een natte vinger kunt vaststellen.
In de praktijk worden vaak appels met peren vergeleken. Zo van: ‘Bij de bank krijg ik maar 0,05% rente, dan kan ik dat van mijn dochter ook wel vragen’.
Dan vergelijk je een spaarrekening waarvan je het saldo direct kunt opvragen, met een langlopende lening waarvoor heel andere criteria gelden.
 
Verder is het ook niet zo dat de truc van een zo hoog mogelijke aftrekbare rente bij het kind compenseren met een schenking altijd voordelig is.
Dit blijkt uit de volgende rekenvoorbeelden.
 
Stel de lening bedraagt € 500.000 en we vergelijken een rente van 2% en 6% met elkaar. Verder vergelijken we twee mogelijkheden: de rente wordt terug geschonken en de ouders willen een ‘algemene schenking’ doen.
 
De uitkomsten worden dan als volgt:
 
De ouders willen de rente schenken:
               

Lening € 500.000			Rente 2%	Rente 6%
Rente lening			- 10.000	- 30.000
Huurwaardeforfait			3.500	3.500
Aftrekbaar in box 1			-    6.500	-  26.500
Belastingvoordeel 40%			2.600	10.600
Netto lasten kind			-    7.400	-  19.400
Bij: schenking rente			10.000	30.000
Af: schenkbelasting			-       500	-    2.500
Netto voordeel kind			2.100	8.100

 
De ouders willen € 30.000 vrij besteedbaar schenken:
 

Lening € 500.000			Rente 2%	Rente 6%
Rente lening			- 10.000	- 30.000
Huurwaardeforfait			3.500	3.500
Aftrekbaar in box 1			-    6.500	-  26.500
Belastingvoordeel 40%			2.600	10.600
Netto lasten kind			-    7.400	-  19.400
Bij: ‘algemene’ schenking			30.000	30.000
Af: schenkbelasting			-    2.500	-    2.500
Netto voordeel kind			20.100	8.100

 
Lage rente
 
Uit deze berekeningen blijkt dat een hoge rente, gevolgd door het terugschenken van de rente lang niet altijd zo voordelig is als op verjaardagen wordt verteld.
Een lage, normale marktrente, gekoppeld aan een niet tot het rentebedrag gelimiteerde schenking, is veel voordeliger voor het kind.
 
Hierboven ben ik uitgegaan van een grote lening. Iedere situatie is anders en afhankelijk van de hoogte van het geleende bedrag verschillen de uitkomsten. Maar de boodschap is dat voordat men voor ‘familiebankje’ gaat spelen, eerst moet onderzoeken wat de familie nu precies wil.
Ga niet eerst op zoek naar fiscale voordeeltjes gevolgd door er achteraf een constructie omheen te bouwen. Dat is het paard achter de wagen spannen.
 
De juiste weg is: eerst onderzoeken wat men wil en welke mogelijkheden er zijn en kijk dan hoe dit ook fiscaal zo gunstig mogelijk kan worden opgetuigd.
 

---