blog

Vervolg op ‘Hoe een ANBI de legitieme portie om zeep helpt.’

Met een knipoog naar de discussie over de legitieme portie als een kind onterfd wordt, schreef ik op 29 november 2024 de blog ‘Hoe een ANBI de legitieme portie om zeep helpt’. Deze blog staat onder dit verhaal.

Destijds vroeg één van de kinderen mij om raad omdat zij het niet eens was met de berekening van haar legitieme portie.

Het leek haar niet juist dat de executeur van het goede doel bij de berekening van het kindsdeel, uitging van de taxatiewaarde van het pand ad € 215.000 terwijl het bij verkoop € 450.000 had opgebracht.

Inmiddels is deze zaak afgedaan en is er afgerekend op basis van de opbrengst. Hieronder geef ik mijn visie op de gang van zaken.

Het kostte heel veel moeite om CliniClowns, het goede doel waar het om gaat, te overtuigen.

Het goede doel wordt geïnformeerd.

Ik draag CliniClowns een warm hart toe maar had er moeite mee dat ze door een fout bij de afwikkeling van deze erfenis, de legitimarissen tekort zou doen.

Tijdens een donateursdag maakte ik CliniClowns er daarom op attent dat hun executeur ten onrechte uitging van de taxatiewaarde van het woonwinkelpand waardoor de nalatenschap niet eerlijk verdeeld zou worden.

Een erfenis wordt je zomaar in de schoot geworpen en dan is het wel zo netjes om de belangen van alle partijen zo goed mogelijk te behartigen en niet het onderste uit de kan te willen.

In eerste instantie hield CliniClowns - op advies van haar executeur -  vast aan de taxatiewaarde. Het argument was dat de datum van taxatie dichter bij de sterfdatum lag dan de verkoopdatum. Daarom zou het taxatierapport leidend zijn.

Dit zou conform de wet en jurisprudentie zijn. Maar het ligt veel genuanceerder.  

Als het om de waardering van tot de boedel behorende goederen gaat, ga je zoveel mogelijk uit van de feiten. En dan weegt de opbrengst bij verkoop zwaarder dan een subjectieve taxatie. Vooral als er zo’n enorm verschil in zit.

Kassa.

Hier werd geheel aan voorbij gegaan. Integendeel: een bedrag dat door de feiten achterhaald was, werd als een onwrikbaar gegeven behandeld. Er was sprake van een tunnelvisie.

Kassa wilde een programma maken over de problemen die vaak ontstaan als een goed doel een erfenis krijgt en andere rechthebbenden zich gedupeerd voelen.

In dit kader was Kassa ook in deze zaak geïnteresseerd. Zie de uitzending van 11 oktober 2025 https://lnkd.in/etK8hj9b

Tijdens de voorbereiding van het programma zag CliniClowns uiteindelijk in dat haar primaire standpunt niet houdbaar was. Ze kwam tot het inzicht dat er ook rekening gehouden moet worden met de ‘menselijke maat’. Alsof dit een nieuw fenomeen is.

De ingewikkeldheid van de zaak maakte het volgens de directrice van CliniClowns moeilijk om hier tot een correcte berekening van de legitieme portie van de kinderen te komen. Maar met die ingewikkeldheid viel het best mee. Het was alleen een kwestie van het juiste bedrag voor de waarde van een pand hanteren.

Het goede doel draait bij.

Misschien was het een mooi verhaal om het straatje van CliniClowns schoon te vegen maar ik zie het hanteren van de veel te lage taxatiewaarde als een truc om de legitieme portie zo laag mogelijk te houden. Het verschil met de werkelijke opbrengst komt immers ten goede aan CliniClowns.

Dat de afwikkeling van deze nalatenschap in eerste instantie een slechte start had, is CliniClowns misschien niet helemaal aan te rekenen. Die had deze werkzaamheden immers aan een externe executeur uitbesteed en vertrouwde blindelings op haar expertise.

Goede doelen zijn zeer geïnteresseerd in erfenissen en legaten, en willen ook wel als executeur optreden, maar ze hebben vaak niet de expertise in huis om een erfenis af te wikkelen of een externe executeur te controleren.

Die kunnen daardoor hun gang gaan. Maar als er problemen ontstaan kan dat ten koste gaan van de goede naam van de stichting.

Van dit voorbeeld kunnen twee partijen leren.

Degene die een testament maakt:

Let op wie u tot erfgenaam benoemt en werk eventueel ook met legaten. Legatarissen hebben geen recht op inzage in het testament waarmee veel gedoe kan worden voorkomen.

Voorkom de dubbelfunctie van erfgenaam en executeur. Die heeft twee petten op en daardoor kan er een belangenverstrengeling ontstaan.

U kunt beter een onafhankelijke en professionele executeur (bijvoorbeeld een notaris) aanstellen.  Een familielid is vaak niet de beste keus.

De goede doelen:

Het werven van nalatenschappen is een interessant verdienmodel maar verdiep je dan ook in het erfrecht en andere zaken die bij het aanvaarden van een erfenis aan de orde komen.

Laat de afwikkeling van een nalatenschap niet helemaal over aan de executeur maar blijf er zoveel mogelijk bij betrokken.

Aarzel niet om in overleg te treden met de familie of de andere belanghebbenden. Dat wordt zeer op prijs gesteld en kan misverstanden voorkomen.

---